منشأ 80% از بیماریهای انسان آب ناسالم است. سالانه حدود شش میلیون کودک در جهان جان خود را بر اثر بیماریهای ناشی از آب ناسالم از دست می دهند. آب آشامیدنی قابل شرب آبی است که بی رنگ، بی بو،گوارا و عاری از فلزات سنگین و میکروارگانیزمهای بیماری زا باشد.
معمول ترین شکل بیماری وابسته به آب ، بویژه آن شکلی که سبب آسیب بیشتری در مقیاس جهانی میگردد، شامل بیماریهایی است که با آب آلوده به ادرار و مدفوع انسانی، منتقل می‌شوند. آلودگی به این بیماریها ، زمانی اتفاق می‌افتد که ارگانیسم بیماری زا به آب راه یابد و این آب توسط فردی که به بیماری مصونیت ندارد مصرف شود. از عمده ترین بیماریهای این دسته ، وبا ، حصبه یا تیفوئید ، پاراتیفوئید ، هپاتیت های مسری ، ژیاردیانیز ،لپتوسیپروسیس ، تولادمیا ، اسهال میکروبی و غیره هستند که یک مسیر از انتقال مدفوع تا خوراک داشته و بروز آنها بطور همزمان ، بین افرادی که از یک منبع آب استفاده کرده اند مشخص می شود.
بیماریهای حاصل از آب ناسالم به تدریج و به مرور زمان گریبانگیر انسان می شوند.بیش از 700 نوع ماده شیمیایی مضر در آب کشف شده است که 78 نوع از آنها در آب های لوله کشی شهری دنیا شناخته شده اند، از این تعداد 31 مورد آنها سرطان زا هستند و 40 مورد باعث بیماریهای کبد، کلیه، عروق و بیماریهای عصبی می شوند. که در ذیل به برخی از آنها اشاره می کنیم:
کلر باعث مشکلات کبدی، کلیوی، سیستم اعصاب مرکزی و افزایش خطر سرطان می شود. هنگامی که کلر به عنوان گندزدائی کننده در تصفیه آب به کار می‌رود، در اثر ترکیب کلر با مواد آلی مثل اسید هیومیک تولید تری‌هالومتان‌ها THMs یا هالوفرم‌ها را می‌نماید، تری‌هالومتان‌های اصلی عبارتند از: کلروفرم (CHCL3)، برمودی کلرومتان (CHBrCL2)، دی‌برموکلرومتان (CHBr2CL) و برموفرم (CHBr3) . شواهدی در دست است که این ترکیبات خاصیت سرطان‌زائی دارند، که برای سلامتی انسان‌ها جداً زیان‌بخش تشخیص داده شده‌اند. در شکل تصفیه آب به‌صورت رایج این‌گونه مواد همچنان در آب باقی می‌مانند و کلر اضافی باقی‌مانده نیز اثر زیان‌آور خود را بر سلامتی انسان‌ها وارد می‌سازد.
نیتریت باعث بیماریهایی از جمله اختلالات خونی، خطر سقط جنین، افزایش خطر سرطان و بیماریهای تیروئید و دیابت می شود. نیترات یک تهدید بالقوه سلامتی به خصوص برای نوزادان است، چرا که باعث بیماری به نام "متهوگلوبینمی" یا "سندروم نوزاد کبود" می شود. هنگامی نیترات با خوردن غذا و نوشیدن آب وارد بدن میگردد، در روده به نیتریت بدل میشود، و بعد در خون با هموگلوبین (پروتئین ناقل اکسیژن در خون که رنگ سرخ ناشی از آن است) ترکیب و متهوگلوبین را ایجاد می‌نماید، و به این ترتیب توانایی انتقال اکسیژن خون کاهش می‌یابد.
آب حاوی محلول نمک‌ها و فلزات زیان‌آور، که میزان آن با رسانایی الکتریکی و مجموع جامدات محلول، مشخص میگردد، متابولیسم سلولی و سوخت و ساز سلول‌های بدن انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و دررسیدن غذا و اکسیژن کافی به نسوج و بافت‌های بدن اختلال ایجاد می‌نماید. این اختلال به‌صورت خستگی مفرط، ناراحتی‌های پوستی، ضعف در عضلات بدن، سردرد و... ظاهر میگردد. مواد زائد آب در سیستم گردش خون به‌صورت رسوباتی در جداره رگ‌ها باقی می‌مانند و موجب تصلب شرائین، فشار خون، کاهش کارائی کلیه‌ها و کاهش ترشحات مفید غدد بدن و نهایتاً سکته‌های قلبی، مغزی و سایر عوارض خطرناک می‌گردند.
ج) فلزات سنگین از طریق نفوذ پساب صنعتی در آب آشامیدنی به انسان منتقل میشود فلزات سنگین با توجه به توسعه شهرنشینی و صنایع که منجر به افزایش میزان فاضلاب و پساب تولید گردیده است، عمدتا از طریق دفع نادرست و غیربهداشتی فاضلاب شهری و پساب صنعتی وارد محیط زیست می گردند. فلزات سنگین شامل سرب، جیوه، روی، نیکل، کرم، کادمیوم و غیره میباشد. وجود فلزات سنگین در غلظت بیش از استاندارد در آب شرب باعث عوارض مختلف نظیر مسمومیت، حساسیت شدید، ضایعات کروموزومی، عقب افتادگی ذهنی، فراموشی، پارکینسن، سنگ کلیه، نرمی استخوان و انواع سرطان ازجمله سرطان پروستات میگردد.
میکروارگانیزم های بیماری زا از طریق نفوذ فاضلاب انسانی در آب آشامیدنی به انسان منتقل می شوند. از جمله این امراض می توان وبا، حصبه، اسهال میکروبی و خونی، هپاتیت، سل، دیفتری، انگلهای خونی و کبدی را نام برد. عوامل بروز این بیماریها که شامل تک یاخته ها، ویروس ها، باکتری ها، کرم ها و انگلها می باشند، از طریق نفوذ فاضلاب در آب آشامیدنی به انسان منتقل می شود. بیماری های ناشی از آب آلوده سالانه نزدیک به یک میلیارد انسان را در روی کره زمین مبتلا می کند و باعث مرگ حدود 10 میلیون نفر می شود.
آرسنیک مشکلات پوستی، سرطان و اختلالات گردش خون را به بار می آورد.
آترازین تومورهای سینه، مشکلات تولید مثل و مشکلات سیستم گردش خون را بوجود می آورد.
لیندان تأثیر منفی بر روی کبد، کلیه، اعصاب، سیستم ایمنی و سیستم گردش خون می گذارد.
برومات و بنزن هر دو سرطان زا هستند.
آلومنیوم باعث آلزایمر و نارسایی کلیه می شود.
کلرید موجود در آب تأثیر بسیار مخربی در رشد مغزی کودکان دارد.
تنها 30% از آب های جهان شیرین هستند و مقدار بسیار ناچیزی از آن آب سالم و در حد استانداردهای جهانی است. آلودگی رودخانه ها و آب های زیر زمینی توسط سموم کشاورزی، فاضلاب مراکز صنعتی و شهری از منازل گرفته تا پسابهای بیمارستانی، پوسیدگی و نشتی لوله های آب شیرین و فاضلاب ها امکان آبرسانی (آب سالم) را در تمامی دنیا تقریبأ غیر ممکن ساخته است.
نکات مهم:
استفاده دائم از آبهای معدنی ضمن تخریب بخشهایی دیگر از بدن انسان به دلیل بالا بودن املاح طبیعی در آن و نقل و انتقال آن با ظروف پلاستیکی که از آن سمومی مانند Dioxin و phenol-A Bis آزاد شده و وارد آب می شوند خود به بروز انواع سرطانها که شایع ترین آنها سرطان سینه در بانوان و سرطان پروستات در آقایان است منتهی می شود. به همین دلیل اکثر تولیدکنندگان آب آشامیدنی بطری شده و آب معدنی در تمام دنیا، به استفاده از سیستمهای تصفیه آب روی آورده اند.
جوشاندن آب فقط می تواند به از بین بردن بعضی از باکتریها و انگلها منجر شود. آلودگیهای اصلی مانند نیترات، نیتریت یا آرسنیک به هیچ وجه با جوشاندن از بین نمی روند و به دلیل تبخیر شدن آب خالص آنچه باقی می ماند آلایندگی بیشتر با درجه خلوص بالاتر آلودگی است، و چون این بار با بی احتیاطی مصرف می شود باعث بروز بیماریهای افزونتر می گردد.
تاریخ روستای پوده به روایت کتاب تاریخ هزار ساله ی شهرضا (بخش اول)